ก่อนจะไป EP.4 ผมอยากชวนทุกคนย้อนกลับมาดูว่า 3 EP ที่ผ่านมา เรากำลังคุยอะไรกันอยู่
#EP1 To Be Loved vs To Be Lovely
จุดเริ่มต้นของทั้งหมดมาจากคำถามง่าย ๆ ว่า ความสุขที่แท้จริงคืออะไร? Adam Smith บอกว่า คนส่วนใหญ่เผลอวิ่งไล่สิ่งที่เรียกว่าสุขแบบลวง ๆ เช่น ชื่อเสียง เงินทอง หรือการยอมรับจากคนอื่น
ในขณะที่ “สุขแท้” คือความสงบที่มาจากข้างใน การรู้ว่าเรากำลังทำในสิ่งที่ถูกต้อง ไม่ต้องมีใครปรบมือให้ก็รู้ว่ามีคุณค่า เหมือนการถือบิตคอยน์ระยะยาว ไม่ต้องวิ่งตามกระแส ไม่ต้องอวดใคร แค่เข้าใจคุณค่าของมัน
“สุขลวง ต้องมีคนเห็น สุขแท้ แค่เรารู้ก็พอ”
https://youtu.be/yBTlbHlWqrA
#EP2 The Impartial Spectator × Sympathy
ในตอนนี้ ผมเล่าถึง “ผู้ดูที่เป็นกลาง” ที่สมิธเรียกว่า The Impartial Spectator มันคือเสียงที่เราใช้ตัดสินตัวเอง จากมุมมองที่ยุติธรรมที่สุด
เสียงนี้เกิดขึ้นเพราะมนุษย์มี “Sympathy” คือความสามารถในการเข้าใจความรู้สึกของคนอื่นโดยไม่ต้องมีใครบังคับ (เอาใจเขาใส่ใจเรา)
เราไม่ได้ต้องรอให้ศาลหรือกฎหมายบอกว่าอะไรถูกหรือผิด เพราะข้างในเรามี “กรรมการที่เป็นกลาง” อยู่แล้ว และนั่นคือจุดเริ่มต้นของศีลธรรมในแบบที่ไม่ต้องมีใครบังคับจากภายนอก
“เมื่อเรามองตัวเองจากมุมของคนนอก เราจะรู้ว่าอะไรควรหรือไม่ควร”
https://youtu.be/59CzZKb7VLQ
#EP3 Self Command
ในตอนที่ 3 ผมพูดถึงพลังของ “การควบคุมตัวเอง” หรือ Self-command มันคือความสามารถที่จะยืนอยู่ในสิ่งที่ถูกต้อง แม้ไม่มีใครเห็น แม้ไม่มีเสียงปรบมือ
สมิธบอกว่า ความกล้าหาญ ความอดทน และศีลธรรม ไม่ได้เกิดตอนเรายืนอยู่หน้าคนเยอะ ๆ แต่มันมักเกิดขึ้นในมุมเงียบ ๆ ในตอนที่ไม่มีใครจับตาดูเรา และถ้าเราฝึกสิ่งนี้ได้ เราจะเป็นอิสระจากความต้องการที่จะเป็นที่ยอมรับจากคนอื่น
“ความกล้าที่แท้จริง มักเกิดตอนไม่มีใครเห็น”
https://youtu.be/xh7Jc4YBwBc
3 ตอนแรกนี้เหมือนการวางฐานรากของชีวิตจากจิตใจ EP.1 เราเริ่มจากการแยกแยะสุขแท้กับสุขลวง EP.2 เราพบว่าเราทุกคนมีผู้ดูที่เป็นกลางอยู่ในใจ EP.3 เราฝึกควบคุมตัวเองให้มั่นคงกับสิ่งที่ถูกต้อง
ต่อจากนี้ EP.4 จะพาเราไปทำความเข้าใจความสัมพันธ์กับผู้อื่นจากภายนอกกันบ้าง ผ่านแนวคิด Sympathy และ Justice ของ Adam Smith จากหนังสือ The Theory of Moral Sentiments (1759)
#MoralSentiments #AdamSmith
#SelfCommand #RealHappiness
#Sympathy #Justice #Siamstr